朝代:唐代
作者:李华
原文:
浩浩乎,平沙无垠,夐不见人。河水萦带,群山纠纷。黯兮惨悴,风悲日曛。蓬断草枯,凛若霜晨。鸟飞不下,兽铤亡群。亭长告余曰:“此古战场也,常覆三军。往往鬼哭,天阴则闻。”伤心哉!秦欤汉欤?将近代欤?
吾闻夫齐魏徭戍,荆韩召募。万里奔走,连年暴露。沙草晨牧,河冰夜渡。地阔天长,不知归路。寄身锋刃,腷臆谁愬?秦汉而还,多事四夷,中州耗斁,无世无之。古称戎夏,不抗王师。文教失宣,武臣用奇。奇兵有异于仁义,王道迂阔而莫为。呜呼噫嘻!
吾想夫北风振漠,胡兵伺便。主将骄敌,期门受战。野竖旌旗,川回组练。法重心骇,威尊命贱。利镞穿骨,惊沙入面,主客相搏,山川震眩。声析江河,势崩雷电。至若穷阴凝闭,凛冽海隅,积雪没胫,坚冰在须。鸷鸟休巢,征马踟蹰。缯纩无温,堕指裂肤。当此苦寒,天假强胡,凭陵杀气,以相剪屠。径截辎重,横攻士卒。都尉新降,将军复没。尸踣巨港之岸,血满长城之窟。无贵无贱,同为枯骨。可胜言哉!鼓衰兮力竭,矢尽兮弦绝,白刃交兮宝刀折,两军蹙兮生死决。降矣哉,终身夷狄;战矣哉,暴骨沙砾。鸟无声兮山寂寂,夜正长兮风淅淅。魂魄结兮天沉沉,鬼神聚兮云幂幂。日光寒兮草短,月色苦兮霜白。伤心惨目,有如是耶!
吾闻之:牧用赵卒,大破林胡,开地千里,遁逃匈奴。汉倾天下,财殚力痡。任人而已,岂在多乎!周逐猃狁,北至太原。既城朔方,全师而还。饮至策勋,和乐且闲。穆穆棣棣,君臣之间。秦起长城,竟海为关。荼毒生民,万里朱殷。汉击匈奴,虽得阴山,枕骸徧野,功不补患。
苍苍蒸民,谁无父母?提携捧负,畏其不寿。谁无兄弟?如足如手。谁无夫妇?如宾如友。生也何恩,杀之何咎?其存其没,家莫闻知。人或有言,将信将疑。悁悁心目,寤寐见之。布奠倾觞,哭望天涯。天地为愁,草木凄悲。吊祭不至,精魂无依。必有凶年,人其流离。呜呼噫嘻!时耶命耶?从古如斯!为之奈何?守在四夷。
hào hào hū ,píng shā wú yín ,xuàn bú jiàn rén 。hé shuǐ yíng dài ,qún shān jiū fēn 。àn xī cǎn cuì ,fēng bēi rì xūn 。péng duàn cǎo kū ,lǐn ruò shuāng chén 。niǎo fēi bú xià ,shòu dìng wáng qún 。tíng zhǎng gào yú yuē :“cǐ gǔ zhàn chǎng yě ,cháng fù sān jun1 。wǎng wǎng guǐ kū ,tiān yīn zé wén 。”shāng xīn zāi !qín yú hàn yú ?jiāng jìn dài yú ?
wú wén fū qí wèi yáo shù ,jīng hán zhào mù 。wàn lǐ bēn zǒu ,lián nián bào lù 。shā cǎo chén mù ,hé bīng yè dù 。dì kuò tiān zhǎng ,bú zhī guī lù 。jì shēn fēng rèn ,bì yì shuí sè ?qín hàn ér hái ,duō shì sì yí ,zhōng zhōu hào yì ,wú shì wú zhī 。gǔ chēng róng xià ,bú kàng wáng shī 。wén jiāo shī xuān ,wǔ chén yòng qí 。qí bīng yǒu yì yú rén yì ,wáng dào yū kuò ér mò wéi 。wū hū yī xī !
wú xiǎng fū běi fēng zhèn mò ,hú bīng sì biàn 。zhǔ jiāng jiāo dí ,qī mén shòu zhàn 。yě shù jīng qí ,chuān huí zǔ liàn 。fǎ zhòng xīn hài ,wēi zūn mìng jiàn 。lì zú chuān gǔ ,jīng shā rù miàn ,zhǔ kè xiàng bó ,shān chuān zhèn xuàn 。shēng xī jiāng hé ,shì bēng léi diàn 。zhì ruò qióng yīn níng bì ,lǐn liè hǎi yú ,jī xuě méi jìng ,jiān bīng zài xū 。zhì niǎo xiū cháo ,zhēng mǎ chí chú 。zēng kuàng wú wēn ,duò zhǐ liè fū 。dāng cǐ kǔ hán ,tiān jiǎ qiáng hú ,píng líng shā qì ,yǐ xiàng jiǎn tú 。jìng jié zī zhòng ,héng gōng shì zú 。dōu wèi xīn jiàng ,jiāng jun1 fù méi 。shī bó jù gǎng zhī àn ,xuè mǎn zhǎng chéng zhī kū 。wú guì wú jiàn ,tóng wéi kū gǔ 。kě shèng yán zāi !gǔ shuāi xī lì jié ,shǐ jìn xī xián jué ,bái rèn jiāo xī bǎo dāo shé ,liǎng jun1 cù xī shēng sǐ jué 。jiàng yǐ zāi ,zhōng shēn yí dí ;zhàn yǐ zāi ,bào gǔ shā lì 。niǎo wú shēng xī shān jì jì ,yè zhèng zhǎng xī fēng xī xī 。hún pò jié xī tiān chén chén ,guǐ shén jù xī yún mì mì 。rì guāng hán xī cǎo duǎn ,yuè sè kǔ xī shuāng bái 。shāng xīn cǎn mù ,yǒu rú shì yē !
wú wén zhī :mù yòng zhào zú ,dà pò lín hú ,kāi dì qiān lǐ ,dùn táo xiōng nú 。hàn qīng tiān xià ,cái dān lì pū 。rèn rén ér yǐ ,qǐ zài duō hū !zhōu zhú xiǎn yǔn ,běi zhì tài yuán 。jì chéng shuò fāng ,quán shī ér hái 。yǐn zhì cè xūn ,hé lè qiě xián 。mù mù dì dì ,jun1 chén zhī jiān 。qín qǐ zhǎng chéng ,jìng hǎi wéi guān 。tú dú shēng mín ,wàn lǐ zhū yīn 。hàn jī xiōng nú ,suī dé yīn shān ,zhěn hái pián yě ,gōng bú bǔ huàn 。
cāng cāng zhēng mín ,shuí wú fù mǔ ?tí xié pěng fù ,wèi qí bú shòu 。shuí wú xiōng dì ?rú zú rú shǒu 。shuí wú fū fù ?rú bīn rú yǒu 。shēng yě hé ēn ,shā zhī hé jiù ?qí cún qí méi ,jiā mò wén zhī 。rén huò yǒu yán ,jiāng xìn jiāng yí 。yuān yuān xīn mù ,wù mèi jiàn zhī 。bù diàn qīng shāng ,kū wàng tiān yá 。tiān dì wéi chóu ,cǎo mù qī bēi 。diào jì bú zhì ,jīng hún wú yī 。bì yǒu xiōng nián ,rén qí liú lí 。wū hū yī xī !shí yē mìng yē ?cóng gǔ rú sī !wéi zhī nài hé ?shǒu zài sì yí 。