朝代:先秦
作者:左丘明
原文:
二十有二年春,公伐邾,取须句。夏,宋公、卫侯、许男、滕子伐郑。秋,八月丁未,及邾人战于升陉。冬,十有一月己巳朔,宋公及楚人战于泓,宋师败绩。
楚人伐宋以救郑。宋公将战。大司马固谏曰:“天之弃商久矣,君将兴之,弗可赦也已。”弗听。冬十一月己巳朔,宋公及楚人战于泓。宋人既成列,楚人未既济。司马曰:“彼众我寡,及其未既济也,请击之。”公曰:“不可。”既济而未成列,又以告。公曰:“未可。”既陈而后击之,宋师败绩。公伤股,门官歼焉。
国人皆咎公。公曰:“君子不重伤,不禽二毛。古之为军也,不以阻隘也。寡人虽亡国之余,不鼓不成列。”子鱼曰:“君未知战。勍敌之人,隘而不列,天赞我也。阻而鼓之,不亦可乎?犹有惧焉!且今之勍者,皆我敌也。虽及胡耇,获则取之,何有于二毛?明耻教战,求杀敌也。伤未及死,如何勿重?若爱重伤,则如勿伤;爱其二毛,则如服焉。三军以利用也,金鼓以声气也。利而用之,阻隘可也;声盛致志,鼓儳可也。”
èr shí yǒu èr nián chūn ,gōng fá zhū ,qǔ xū jù 。xià ,sòng gōng 、wèi hóu 、xǔ nán 、téng zǐ fá zhèng 。qiū ,bā yuè dīng wèi ,jí zhū rén zhàn yú shēng xíng 。dōng ,shí yǒu yī yuè jǐ sì shuò ,sòng gōng jí chǔ rén zhàn yú hóng ,sòng shī bài jì 。
chǔ rén fá sòng yǐ jiù zhèng 。sòng gōng jiāng zhàn 。dà sī mǎ gù jiàn yuē :“tiān zhī qì shāng jiǔ yǐ ,jun1 jiāng xìng zhī ,fú kě shè yě yǐ 。”fú tīng 。dōng shí yī yuè jǐ sì shuò ,sòng gōng jí chǔ rén zhàn yú hóng 。sòng rén jì chéng liè ,chǔ rén wèi jì jì 。sī mǎ yuē :“bǐ zhòng wǒ guǎ ,jí qí wèi jì jì yě ,qǐng jī zhī 。”gōng yuē :“bú kě 。”jì jì ér wèi chéng liè ,yòu yǐ gào 。gōng yuē :“wèi kě 。”jì chén ér hòu jī zhī ,sòng shī bài jì 。gōng shāng gǔ ,mén guān jiān yān 。
guó rén jiē jiù gōng 。gōng yuē :“jun1 zǐ bú zhòng shāng ,bú qín èr máo 。gǔ zhī wéi jun1 yě ,bú yǐ zǔ ài yě 。guǎ rén suī wáng guó zhī yú ,bú gǔ bú chéng liè 。”zǐ yú yuē :“jun1 wèi zhī zhàn 。qíng dí zhī rén ,ài ér bú liè ,tiān zàn wǒ yě 。zǔ ér gǔ zhī ,bú yì kě hū ?yóu yǒu jù yān !qiě jīn zhī qíng zhě ,jiē wǒ dí yě 。suī jí hú gǒu ,huò zé qǔ zhī ,hé yǒu yú èr máo ?míng chǐ jiāo zhàn ,qiú shā dí yě 。shāng wèi jí sǐ ,rú hé wù zhòng ?ruò ài zhòng shāng ,zé rú wù shāng ;ài qí èr máo ,zé rú fú yān 。sān jun1 yǐ lì yòng yě ,jīn gǔ yǐ shēng qì yě 。lì ér yòng zhī ,zǔ ài kě yě ;shēng shèng zhì zhì ,gǔ chán kě yě 。”