齐宣王见颜斶 / 颜斶说齐王

朝代：先秦

作者：佚名

原文：

　　齐宣王见颜斶，曰：“斶前！”斶亦曰：“王前！”宣王不说。左右曰：“王，人君也。斶，人臣也。王曰‘斶前’，亦曰‘王前’，可乎？”斶对曰：“夫斶前为慕势，王前为趋士。与使斶为慕势，不如使王为趋士。”王忿然作色曰：“王者贵乎？士贵乎？”对曰：“士贵耳，王者不贵。”王曰：“有说乎？”斶曰：“有。昔者秦攻齐，令曰：‘有敢去柳下季垄五十步而樵采者，死不赦。’令曰：‘有能得齐王头者，封万户侯，赐金千镒。’由是观之，生王之头，曾不若死士之垄也。”宣王默然不悦。

　　左右皆曰：“斶来，斶来！大王据千乘之地，而建千石锺，万石虡。天下之士，仁义皆来役处；辩士并进，莫不来语；东西南北，莫敢不服。求万物无不备具，而百姓无不亲附。今夫士之高者，乃称匹夫，徒步而处农亩，下则鄙野、监门、闾里，士之贱也，亦甚矣！”

　　斶对曰：“不然。斶闻古大禹之时，诸侯万国。何则？德厚之道，得贵士之力也。故舜起农亩，出于岳鄙，而为天子。及汤之时，诸侯三千。当今之世，南面称寡者，乃二十四。由此观之，非得失之策与？稍稍诛灭，灭亡无族之时，欲为监门、闾里，安可得而有乎哉？是故《易传》不云乎。’居上位，未得其实，以喜其为名者，必以骄奢为行。据慢骄奢，则凶中之。是故无其实而喜其名者削，无德而望其福者约，无功而受其禄者辱，祸必握。’故曰：‘矜功不立，虚愿不至。’此皆幸乐其名，华而无其实德者也。是以尧有九佐，舜有七友，禹有五丞，汤有三辅，自古及今而能虚成名于天下者，无有。是以君王无羞亟问，不愧下学；是故成其道德而扬功名于后世者，尧、舜、禹、汤、周文王是也。故曰：‘无形者，形之君也。无端者，事之本也。’夫上见其原，下通其流，至圣人明学，何不吉之有哉！老子曰：‘虽贵，必以贱为本；虽高，必以下为基。是以侯王称孤寡不谷，是其贱必本于？’非夫孤寡者，人之困贱下位也，而侯王以自谓，岂非下人而尊贵士与？夫尧传舜，舜传傅禹，周成王任周公旦，而世世称曰明主，是以明乎士之贵也。”

　　宣王曰：“嗟乎！君子焉可侮哉，寡人自取病耳！及今闻君子之言，乃今闻细人之行，愿请受为弟子。且颜先生与寡人游，食必太牢，出必乘车，妻子衣服。” 　 颜斶辞去曰：“夫玉生于山，制则破焉，非弗宝贵矣，然夫璞不完。士生乎鄙野，推选则禄焉，非不得尊遂也，然而形神不全。斶愿得归，晚食以当肉，安步以当车，无罪以当贵，清静贞正以自虞。制言者王也，尽忠直言者斶也。言要道已备矣，愿得赐归，安行而反臣之邑屋。”则再拜而辞去也。斶知足矣，归反朴，则终身不辱也。

　　君子曰：“斶知足矣，归真返璞，则终身不辱。”

　　qí xuān wáng jiàn yán chù ，yuē ：“chù qián ！”chù yì yuē ：“wáng qián ！”xuān wáng bú shuō 。zuǒ yòu yuē ：“wáng ，rén jun1 yě 。chù ，rén chén yě 。wáng yuē ‘chù qián ’，yì yuē ‘wáng qián ’，kě hū ？”chù duì yuē ：“fū chù qián wéi mù shì ，wáng qián wéi qū shì 。yǔ shǐ chù wéi mù shì ，bú rú shǐ wáng wéi qū shì 。”wáng fèn rán zuò sè yuē ：“wáng zhě guì hū ？shì guì hū ？”duì yuē ：“shì guì ěr ，wáng zhě bú guì 。”wáng yuē ：“yǒu shuō hū ？”chù yuē ：“yǒu 。xī zhě qín gōng qí ，lìng yuē ：‘yǒu gǎn qù liǔ xià jì lǒng wǔ shí bù ér qiáo cǎi zhě ，sǐ bú shè 。’lìng yuē ：‘yǒu néng dé qí wáng tóu zhě ，fēng wàn hù hóu ，cì jīn qiān yì 。’yóu shì guān zhī ，shēng wáng zhī tóu ，céng bú ruò sǐ shì zhī lǒng yě 。”xuān wáng mò rán bú yuè 。

　　zuǒ yòu jiē yuē ：“chù lái ，chù lái ！dà wáng jù qiān chéng zhī dì ，ér jiàn qiān shí zhōng ，wàn shí jù 。tiān xià zhī shì ，rén yì jiē lái yì chù ；biàn shì bìng jìn ，mò bú lái yǔ ；dōng xī nán běi ，mò gǎn bú fú 。qiú wàn wù wú bú bèi jù ，ér bǎi xìng wú bú qīn fù 。jīn fū shì zhī gāo zhě ，nǎi chēng pǐ fū ，tú bù ér chù nóng mǔ ，xià zé bǐ yě 、jiān mén 、lǘ lǐ ，shì zhī jiàn yě ，yì shèn yǐ ！”

　　chù duì yuē ：“bú rán 。chù wén gǔ dà yǔ zhī shí ，zhū hóu wàn guó 。hé zé ？dé hòu zhī dào ，dé guì shì zhī lì yě 。gù shùn qǐ nóng mǔ ，chū yú yuè bǐ ，ér wéi tiān zǐ 。jí tāng zhī shí ，zhū hóu sān qiān 。dāng jīn zhī shì ，nán miàn chēng guǎ zhě ，nǎi èr shí sì 。yóu cǐ guān zhī ，fēi dé shī zhī cè yǔ ？shāo shāo zhū miè ，miè wáng wú zú zhī shí ，yù wéi jiān mén 、lǘ lǐ ，ān kě dé ér yǒu hū zāi ？shì gù 《yì chuán 》bú yún hū 。’jū shàng wèi ，wèi dé qí shí ，yǐ xǐ qí wéi míng zhě ，bì yǐ jiāo shē wéi háng 。jù màn jiāo shē ，zé xiōng zhōng zhī 。shì gù wú qí shí ér xǐ qí míng zhě xuē ，wú dé ér wàng qí fú zhě yuē ，wú gōng ér shòu qí lù zhě rǔ ，huò bì wò 。’gù yuē ：‘jīn gōng bú lì ，xū yuàn bú zhì 。’cǐ jiē xìng lè qí míng ，huá ér wú qí shí dé zhě yě 。shì yǐ yáo yǒu jiǔ zuǒ ，shùn yǒu qī yǒu ，yǔ yǒu wǔ chéng ，tāng yǒu sān fǔ ，zì gǔ jí jīn ér néng xū chéng míng yú tiān xià zhě ，wú yǒu 。shì yǐ jun1 wáng wú xiū jí wèn ，bú kuì xià xué ；shì gù chéng qí dào dé ér yáng gōng míng yú hòu shì zhě ，yáo 、shùn 、yǔ 、tāng 、zhōu wén wáng shì yě 。gù yuē ：‘wú xíng zhě ，xíng zhī jun1 yě 。wú duān zhě ，shì zhī běn yě 。’fū shàng jiàn qí yuán ，xià tōng qí liú ，zhì shèng rén míng xué ，hé bú jí zhī yǒu zāi ！lǎo zǐ yuē ：‘suī guì ，bì yǐ jiàn wéi běn ；suī gāo ，bì yǐ xià wéi jī 。shì yǐ hóu wáng chēng gū guǎ bú gǔ ，shì qí jiàn bì běn yú ？’fēi fū gū guǎ zhě ，rén zhī kùn jiàn xià wèi yě ，ér hóu wáng yǐ zì wèi ，qǐ fēi xià rén ér zūn guì shì yǔ ？fū yáo chuán shùn ，shùn chuán fù yǔ ，zhōu chéng wáng rèn zhōu gōng dàn ，ér shì shì chēng yuē míng zhǔ ，shì yǐ míng hū shì zhī guì yě 。”

　　xuān wáng yuē ：“jiē hū ！jun1 zǐ yān kě wǔ zāi ，guǎ rén zì qǔ bìng ěr ！jí jīn wén jun1 zǐ zhī yán ，nǎi jīn wén xì rén zhī háng ，yuàn qǐng shòu wéi dì zǐ 。qiě yán xiān shēng yǔ guǎ rén yóu ，shí bì tài láo ，chū bì chéng chē ，qī zǐ yī fú 。” 　 yán chù cí qù yuē ：“fū yù shēng yú shān ，zhì zé pò yān ，fēi fú bǎo guì yǐ ，rán fū pú bú wán 。shì shēng hū bǐ yě ，tuī xuǎn zé lù yān ，fēi bú dé zūn suí yě ，rán ér xíng shén bú quán 。chù yuàn dé guī ，wǎn shí yǐ dāng ròu ，ān bù yǐ dāng chē ，wú zuì yǐ dāng guì ，qīng jìng zhēn zhèng yǐ zì yú 。zhì yán zhě wáng yě ，jìn zhōng zhí yán zhě chù yě 。yán yào dào yǐ bèi yǐ ，yuàn dé cì guī ，ān háng ér fǎn chén zhī yì wū 。”zé zài bài ér cí qù yě 。chù zhī zú yǐ ，guī fǎn pǔ ，zé zhōng shēn bú rǔ yě 。

　　jun1 zǐ yuē ：“chù zhī zú yǐ ，guī zhēn fǎn pú ，zé zhōng shēn bú rǔ 。”

相关翻译

相关赏析

作者介绍

热门诗词推荐