朝代:宋代
作者:李格非
原文:
洛阳处天下之中,挟崤渑之阻,当秦陇之襟喉,而赵魏之走集,盖四方必争之地也。天下当无事则已,有事,则洛阳先受兵。予故尝曰:“洛阳之盛衰,天下治乱之候也。”
方唐贞观、开元之间,公卿贵戚开馆列第于东都者,号千有余邸。及其乱离,继以五季之酷,其池塘竹树,兵车蹂践,废而为丘墟。高亭大榭,烟火焚燎,化而为灰烬,与唐俱灭而共亡,无馀处矣。予故尝曰:“园圃之废兴,洛阳盛衰之候也。”
且天下之治乱,候于洛阳之盛衰而知;洛阳之盛衰,候于园圃之废兴而得。则《名园记》之作,予岂徒然哉?
呜呼!公卿大夫方进于朝,放乎一己之私以自为,而忘天下之治忽,欲退享此乐,得乎?唐之末路是已。(唐之末路是已 一作:矣)
luò yáng chù tiān xià zhī zhōng ,jiā xiáo miǎn zhī zǔ ,dāng qín lǒng zhī jīn hóu ,ér zhào wèi zhī zǒu jí ,gài sì fāng bì zhēng zhī dì yě 。tiān xià dāng wú shì zé yǐ ,yǒu shì ,zé luò yáng xiān shòu bīng 。yǔ gù cháng yuē :“luò yáng zhī shèng shuāi ,tiān xià zhì luàn zhī hòu yě 。”
fāng táng zhēn guān 、kāi yuán zhī jiān ,gōng qīng guì qī kāi guǎn liè dì yú dōng dōu zhě ,hào qiān yǒu yú dǐ 。jí qí luàn lí ,jì yǐ wǔ jì zhī kù ,qí chí táng zhú shù ,bīng chē róu jiàn ,fèi ér wéi qiū xū 。gāo tíng dà xiè ,yān huǒ fén liáo ,huà ér wéi huī jìn ,yǔ táng jù miè ér gòng wáng ,wú yú chù yǐ 。yǔ gù cháng yuē :“yuán pǔ zhī fèi xìng ,luò yáng shèng shuāi zhī hòu yě 。”
qiě tiān xià zhī zhì luàn ,hòu yú luò yáng zhī shèng shuāi ér zhī ;luò yáng zhī shèng shuāi ,hòu yú yuán pǔ zhī fèi xìng ér dé 。zé 《míng yuán jì 》zhī zuò ,yǔ qǐ tú rán zāi ?
wū hū !gōng qīng dà fū fāng jìn yú cháo ,fàng hū yī jǐ zhī sī yǐ zì wéi ,ér wàng tiān xià zhī zhì hū ,yù tuì xiǎng cǐ lè ,dé hū ?táng zhī mò lù shì yǐ 。(táng zhī mò lù shì yǐ yī zuò :yǐ )