朝代:两汉
作者:刘向
原文:
一
晏子使楚。楚人以晏子短,楚人为小门于大门之侧而延晏子。晏子不入,曰:“使狗国者从狗门入,今臣使楚,不当从此门入。”傧者更道,从大门入。见楚王。王曰:“齐无人耶?”晏子对曰:“齐之临淄三百闾,张袂成阴,挥汗成雨,比肩继踵而在,何为无人?”王曰:“然则何为使予?”晏子对曰:“齐命使,各有所主:其贤者使使贤主,不肖者使使不肖主。婴最不肖,故宜使楚矣!”(张袂成阴 一作:张袂成帷)
二
晏子将使楚。楚王闻之,谓左右曰:“晏婴,齐之习辞者也。今方来,吾欲辱之,何以也?”左右对曰:“为其来也,臣请缚一人,过王而行,王曰:‘何为者也?’对曰:‘齐人也。’王曰:‘何坐?’曰:‘坐盗。’
三
晏子至,楚王赐晏子酒,酒酣,吏二缚一人诣王。王曰:“缚者曷为者也?”对曰:“齐人也,坐盗。”王视晏子曰:“齐人固善盗乎?”晏子避席对曰:“婴闻之,橘生淮南则为橘,生于淮北则为枳,叶徒相似,其实味不同。所以然者何?水土异也。今民生长于齐不盗,入楚则盗,得无楚之水土使民善盗耶?”王笑曰:“ 圣人非所与熙也,寡人反取病焉。”
yī
yàn zǐ shǐ chǔ 。chǔ rén yǐ yàn zǐ duǎn ,chǔ rén wéi xiǎo mén yú dà mén zhī cè ér yán yàn zǐ 。yàn zǐ bú rù ,yuē :“shǐ gǒu guó zhě cóng gǒu mén rù ,jīn chén shǐ chǔ ,bú dāng cóng cǐ mén rù 。”bīn zhě gèng dào ,cóng dà mén rù 。jiàn chǔ wáng 。wáng yuē :“qí wú rén yē ?”yàn zǐ duì yuē :“qí zhī lín zī sān bǎi lǘ ,zhāng mèi chéng yīn ,huī hàn chéng yǔ ,bǐ jiān jì zhǒng ér zài ,hé wéi wú rén ?”wáng yuē :“rán zé hé wéi shǐ yǔ ?”yàn zǐ duì yuē :“qí mìng shǐ ,gè yǒu suǒ zhǔ :qí xián zhě shǐ shǐ xián zhǔ ,bú xiāo zhě shǐ shǐ bú xiāo zhǔ 。yīng zuì bú xiāo ,gù yí shǐ chǔ yǐ !”(zhāng mèi chéng yīn yī zuò :zhāng mèi chéng wéi )
èr
yàn zǐ jiāng shǐ chǔ 。chǔ wáng wén zhī ,wèi zuǒ yòu yuē :“yàn yīng ,qí zhī xí cí zhě yě 。jīn fāng lái ,wú yù rǔ zhī ,hé yǐ yě ?”zuǒ yòu duì yuē :“wéi qí lái yě ,chén qǐng fù yī rén ,guò wáng ér háng ,wáng yuē :‘hé wéi zhě yě ?’duì yuē :‘qí rén yě 。’wáng yuē :‘hé zuò ?’yuē :‘zuò dào 。’
sān
yàn zǐ zhì ,chǔ wáng cì yàn zǐ jiǔ ,jiǔ hān ,lì èr fù yī rén yì wáng 。wáng yuē :“fù zhě hé wéi zhě yě ?”duì yuē :“qí rén yě ,zuò dào 。”wáng shì yàn zǐ yuē :“qí rén gù shàn dào hū ?”yàn zǐ bì xí duì yuē :“yīng wén zhī ,jú shēng huái nán zé wéi jú ,shēng yú huái běi zé wéi zhǐ ,yè tú xiàng sì ,qí shí wèi bú tóng 。suǒ yǐ rán zhě hé ?shuǐ tǔ yì yě 。jīn mín shēng zhǎng yú qí bú dào ,rù chǔ zé dào ,dé wú chǔ zhī shuǐ tǔ shǐ mín shàn dào yē ?”wáng xiào yuē :“ shèng rén fēi suǒ yǔ xī yě ,guǎ rén fǎn qǔ bìng yān 。”