朝代:当代
作者:班固
原文:
系高顼之玄胄兮,氏中叶之炳灵。飖颽风而蝉蜕兮,雄朔野以扬声。皇十纪而鸿渐兮,有羽仪于上京。巨滔天而泯夏兮,考遘愍以行谣。终保己而贻则兮,里上仁之所庐。懿前烈之纯淑兮,穷与达其必济。咨孤蒙之眇眇兮,将圮绝而罔阶。岂余身之足殉兮,违世业之可怀。靖潜处以永思兮,经日月而弥远。匪党人之敢拾兮,庶斯言之不玷。
魂茕茕与神交兮,精诚发于宵寐。梦登山而迥眺兮,觌幽人之仿彿。揽葛藟而授余兮,眷峻谷曰勿坠。吻昕寤而仰思兮,心蒙蒙犹未察。黄神邈而靡质兮,仪遗谶以臆对。曰乘高而胪神兮,道遐通而不迷。葛绵绵于樛木兮,咏南风以为绥。盖惴惴之临深兮,乃二雅之所祗。既讯尔以吉象兮,又申之以炯戒。盍孟晋以迨群兮,辰倏忽其不再。
承灵训其虚徐兮,鎶盘桓而且俟。惟天地之无穷兮,鲜生民之晦在。纷屯邅与蹇连兮,何艰多而智寡。上圣迕而后拔兮,虽群黎之所御。昔卫叔之御昆兮,昆为寇而丧予。管弯弧欲毙仇兮,仇作后而成己。变化故而相诡兮,孰云预其终始!雍造怨而先赏兮,丁繇惠而被戮。栗取吊于逌吉兮,王膺庆于所戚。叛回穴其若兹兮,北叟颇识其倚伏。单治里而外凋兮,张修襮而内逼。聿中和为庶几兮,颜与冉又不得。溺招路以从己兮,谓孔氏犹未可。安慆慆而不萉兮,卒陨身乎世祸。游圣门而靡救兮,虽覆醢其何补?固行行其必凶兮,免盗乱为赖道。形气发于根柢兮,柯叶汇而零茂。恐魍魉之责景兮,羌未得其云已。
黎淳耀于高辛兮,芈强大于南汜。嬴取威于伯仪兮,姜本支乎三趾。既仁得其信然兮,仰天路而同轨。东邻虐而歼仁兮,王合位乎三五。戎女烈而丧孝兮,伯徂归于龙虎。发还师以成命兮,重醉行而自耦。震鳞漦于夏庭兮,匝三正而灭姬。巽羽化于宣宫兮,弥五辟而成灾。道修长而世短兮,夐冥默而不周。胥仍物而鬼诹兮,乃穷宙而达幽。妫巢姜于孺筮兮,旦筭祀于契龟。宣曹兴败于下梦兮,鲁卫名谥于铭谣。妣聆呱而劾石兮,许相理而鞫条。道混成而自然兮,术同原而分流。神先心以定命兮,命随行以消息。斡流迁其不济兮,故遭罹而嬴缩。三栾同于一体兮,虽移易而不忒。洞参差其纷错兮,斯众兆之所惑。周贾荡而贡愤兮,齐死生与祸福。抗爽言以矫情兮,信畏牺而忌鵩。
所贵圣人至论兮,顺天性而断谊。物有欲而不居兮,亦有恶而不避。守孔约而不贰兮,乃輶德而无累。三仁殊于一致兮,夷惠舛而齐声。木偃息以蕃魏兮,申重茧以存荆。纪焚躬以卫上兮,皓颐志而弗倾。侯草木之区别兮,苟能实其必荣。要没世而不朽兮,乃先民之所程。观天网之纮覆兮,实棐谌而相训。谟先圣之大猷兮,亦邻德而助信。虞韶美而仪凤兮,孔忘味于千载。素文信而厎麟兮,汉宾祚于异代。精通灵而感物兮,神动气而入微。养流睇而猿号兮,李虎发而石开。非精诚其焉通兮,苟无实其孰信?操末技犹必然兮,矧耽躬于道真。登孔昊而上下兮,纬群龙之所经。朝贞观而夕化兮,犹諠己而遗形。若胤彭而偕老兮,诉来哲而通情。
乱曰:天造草昧,立性命兮。复心弘道,惟圣贤兮。浑元运物,流不处兮。保身遗名,民之表兮。舍生取谊,以道用兮。忧伤夭物,忝莫痛兮。皓尔太素,曷渝色兮。尚越其几,沦神域兮。
xì gāo xū zhī xuán zhòu xī ,shì zhōng yè zhī bǐng líng 。yáo kǎi fēng ér chán tuì xī ,xióng shuò yě yǐ yáng shēng 。huáng shí jì ér hóng jiàn xī ,yǒu yǔ yí yú shàng jīng 。jù tāo tiān ér mǐn xià xī ,kǎo gòu mǐn yǐ háng yáo 。zhōng bǎo jǐ ér yí zé xī ,lǐ shàng rén zhī suǒ lú 。yì qián liè zhī chún shū xī ,qióng yǔ dá qí bì jì 。zī gū méng zhī miǎo miǎo xī ,jiāng pǐ jué ér wǎng jiē 。qǐ yú shēn zhī zú xùn xī ,wéi shì yè zhī kě huái 。jìng qián chù yǐ yǒng sī xī ,jīng rì yuè ér mí yuǎn 。fěi dǎng rén zhī gǎn shí xī ,shù sī yán zhī bú diàn 。
hún qióng qióng yǔ shén jiāo xī ,jīng chéng fā yú xiāo mèi 。mèng dēng shān ér jiǒng tiào xī ,dí yōu rén zhī fǎng fú 。lǎn gě lěi ér shòu yú xī ,juàn jun4 gǔ yuē wù zhuì 。wěn xīn wù ér yǎng sī xī ,xīn méng méng yóu wèi chá 。huáng shén miǎo ér mí zhì xī ,yí yí chèn yǐ yì duì 。yuē chéng gāo ér lú shén xī ,dào xiá tōng ér bú mí 。gě mián mián yú liáo mù xī ,yǒng nán fēng yǐ wéi suí 。gài zhuì zhuì zhī lín shēn xī ,nǎi èr yǎ zhī suǒ zhī 。jì xùn ěr yǐ jí xiàng xī ,yòu shēn zhī yǐ jiǒng jiè 。hé mèng jìn yǐ dài qún xī ,chén shū hū qí bú zài 。
chéng líng xùn qí xū xú xī ,gē pán huán ér qiě sì 。wéi tiān dì zhī wú qióng xī ,xiān shēng mín zhī huì zài 。fēn tún zhān yǔ jiǎn lián xī ,hé jiān duō ér zhì guǎ 。shàng shèng wǔ ér hòu bá xī ,suī qún lí zhī suǒ yù 。xī wèi shū zhī yù kūn xī ,kūn wéi kòu ér sàng yǔ 。guǎn wān hú yù bì chóu xī ,chóu zuò hòu ér chéng jǐ 。biàn huà gù ér xiàng guǐ xī ,shú yún yù qí zhōng shǐ !yōng zào yuàn ér xiān shǎng xī ,dīng yáo huì ér bèi lù 。lì qǔ diào yú yōu jí xī ,wáng yīng qìng yú suǒ qī 。pàn huí xué qí ruò zī xī ,běi sǒu pō shí qí yǐ fú 。dān zhì lǐ ér wài diāo xī ,zhāng xiū bó ér nèi bī 。yù zhōng hé wéi shù jǐ xī ,yán yǔ rǎn yòu bú dé 。nì zhāo lù yǐ cóng jǐ xī ,wèi kǒng shì yóu wèi kě 。ān tāo tāo ér bú féi xī ,zú yǔn shēn hū shì huò 。yóu shèng mén ér mí jiù xī ,suī fù hǎi qí hé bǔ ?gù háng háng qí bì xiōng xī ,miǎn dào luàn wéi lài dào 。xíng qì fā yú gēn dǐ xī ,kē yè huì ér líng mào 。kǒng wǎng liǎng zhī zé jǐng xī ,qiāng wèi dé qí yún yǐ 。
lí chún yào yú gāo xīn xī ,mǐ qiáng dà yú nán sì 。yíng qǔ wēi yú bó yí xī ,jiāng běn zhī hū sān zhǐ 。jì rén dé qí xìn rán xī ,yǎng tiān lù ér tóng guǐ 。dōng lín nuè ér jiān rén xī ,wáng hé wèi hū sān wǔ 。róng nǚ liè ér sàng xiào xī ,bó cú guī yú lóng hǔ 。fā hái shī yǐ chéng mìng xī ,zhòng zuì háng ér zì ǒu 。zhèn lín tāi yú xià tíng xī ,zā sān zhèng ér miè jī 。xùn yǔ huà yú xuān gōng xī ,mí wǔ pì ér chéng zāi 。dào xiū zhǎng ér shì duǎn xī ,xuàn míng mò ér bú zhōu 。xū réng wù ér guǐ zōu xī ,nǎi qióng zhòu ér dá yōu 。guī cháo jiāng yú rú shì xī ,dàn suàn sì yú qì guī 。xuān cáo xìng bài yú xià mèng xī ,lǔ wèi míng shì yú míng yáo 。bǐ líng guā ér hé shí xī ,xǔ xiàng lǐ ér jū tiáo 。dào hún chéng ér zì rán xī ,shù tóng yuán ér fèn liú 。shén xiān xīn yǐ dìng mìng xī ,mìng suí háng yǐ xiāo xī 。wò liú qiān qí bú jì xī ,gù zāo lí ér yíng suō 。sān luán tóng yú yī tǐ xī ,suī yí yì ér bú tuī 。dòng cān chà qí fēn cuò xī ,sī zhòng zhào zhī suǒ huò 。zhōu jiǎ dàng ér gòng fèn xī ,qí sǐ shēng yǔ huò fú 。kàng shuǎng yán yǐ jiǎo qíng xī ,xìn wèi xī ér jì fú 。
suǒ guì shèng rén zhì lùn xī ,shùn tiān xìng ér duàn yì 。wù yǒu yù ér bú jū xī ,yì yǒu è ér bú bì 。shǒu kǒng yuē ér bú èr xī ,nǎi yóu dé ér wú lèi 。sān rén shū yú yī zhì xī ,yí huì chuǎn ér qí shēng 。mù yǎn xī yǐ fān wèi xī ,shēn zhòng jiǎn yǐ cún jīng 。jì fén gōng yǐ wèi shàng xī ,hào yí zhì ér fú qīng 。hóu cǎo mù zhī qū bié xī ,gǒu néng shí qí bì róng 。yào méi shì ér bú xiǔ xī ,nǎi xiān mín zhī suǒ chéng 。guān tiān wǎng zhī hóng fù xī ,shí féi chén ér xiàng xùn 。mó xiān shèng zhī dà yóu xī ,yì lín dé ér zhù xìn 。yú sháo měi ér yí fèng xī ,kǒng wàng wèi yú qiān zǎi 。sù wén xìn ér dǐ lín xī ,hàn bīn zuò yú yì dài 。jīng tōng líng ér gǎn wù xī ,shén dòng qì ér rù wēi 。yǎng liú dì ér yuán hào xī ,lǐ hǔ fā ér shí kāi 。fēi jīng chéng qí yān tōng xī ,gǒu wú shí qí shú xìn ?cāo mò jì yóu bì rán xī ,shěn dān gōng yú dào zhēn 。dēng kǒng hào ér shàng xià xī ,wěi qún lóng zhī suǒ jīng 。cháo zhēn guān ér xī huà xī ,yóu xuān jǐ ér yí xíng 。ruò yìn péng ér xié lǎo xī ,sù lái zhé ér tōng qíng 。
luàn yuē :tiān zào cǎo mèi ,lì xìng mìng xī 。fù xīn hóng dào ,wéi shèng xián xī 。hún yuán yùn wù ,liú bú chù xī 。bǎo shēn yí míng ,mín zhī biǎo xī 。shě shēng qǔ yì ,yǐ dào yòng xī 。yōu shāng yāo wù ,tiǎn mò tòng xī 。hào ěr tài sù ,hé yú sè xī 。shàng yuè qí jǐ ,lún shén yù xī 。